Portföy Yönetim Şirketleri ve Bu Şirketlerin Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Tebliği’nde Yapılan Değişiklikler
18 Şubat 2023 tarihli ve 32108 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve aynı tarihte yürürlüğe giren Portföy Yönetim Şirketleri ve Bu Şirketlerin Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Tebliği (III-55.1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (III-55.1.d)1 (“Değişiklikler Tebliği”) ile, Portföy Yönetim Şirketleri ve Bu Şirketlerin Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Tebliği’nde (“Tebliğ”) bazı değişikler ve yenilikler yapılmıştır.
İşbu bilgi notu, Tebliğ’de gerçekleştirilen bazı önemli değişiklikler hakkında bilgi vermek maksadıyla hazırlanmıştır.
1. Tebliğ’e Eklenen Kavramlar
1.1. Alt Portföy Yöneticiliği Kavramı
Değişiklikler Tebliği ile Tebliğ’e “alt portföy yöneticiliği” kavramı eklenmiştir. Alt portföy yöneticiliği, yurt dışında portföy yöneticiliği hususunda yetkilendirilmiş kuruluşlar veya portföy yönetim şirketleri ile (“Üst Portföy Yöneticisi”), yurt dışında portföy yöneticiliği hususunda yetkilendirilmiş kuruluşlar veya portföy yönetim şirketleri (“Alt Portföy Yöneticisi”) arasında alt portföy yönetimine ilişkin imzalanacak bir sözleşme çerçevesinde, Üst Portföy Yöneticisi’nin portföyünün belirli bir kısmının veya tamamının Alt Portföy Yöneticisi tarafından yönetilmesi faaliyetini ifade etmektedir.
Alt portföy yöneticiliği yapılması halinde yatırımcı sözleşmesi, Üst Portföy Yöneticisi ile yatırımcılar arasında imzalanmaktadır. Yatırımcılar ile Alt Portföy Yöneticisi arasında ayrıca bir sözleşme imzalanmasına gerek olmaması Tebliğ’de, “doğrudan sözleşme imzalanmaksızın” şeklinde hüküm altına alınmıştır.
Alt Portföy Yöneticisi’nin bir portföy yönetim şirketi olması halinde, Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”) tarafından yetkilendirilmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla, faaliyet izni bulunmayan portföy yönetim şirketleri Alt Portföy Yöneticisi olarak faaliyette bulunamayacaktır.
Alt portföy yöneticiliği Tebliğ’de tanımlanan kavramlar arasına girmekle beraber, alt portföy yöneticiliğine bağlanan hüküm veya sonuçlara ilişkin bir düzenleme henüz mevcut değildir.
1.2. Tam Zamanlılık Kavramı
Kurumsallığın sağlanması için portföy yönetim şirketlerinin bazı pozisyonlarında görev yapan kişilerin başka işlerle iştigal etmemesi ve çalışma ortamında süreklilik arz edecek şekilde bulunmasını temin etmek üzere tam zamanlılık kavramı Tebliğ’e eklenmiştir.
Tebliğ’e tam zamanlılığa ilişkin iki düzenleme eklenmiştir. Buna göre, portföy yönetim şirketlerinde münhasıran muhasebe, kayıt, bilgi ve belge sistemi ile düzenli iş akışı ve haberleşmeyi sağlama görevlerini yerine getirmek üzere tam zamanlı bir muhasebe sorumlusunun istihdam edilmesi gerekmektedir. Bu personelin ayrıca Türkiye Elektrik Fon Alım Satım Platformunda gerçekleştirilecek işlemler için de görevlendirilebileceği hüküm altına alınmıştır.
Bunun yanında, portföy yöneticileri ve fon hizmet biriminin portföy yönetim şirketi bünyesinde oluşturulmuş olması hâlinde, fon müdürünün tam zamanlı olarak ve münhasıran bu görevleri yerine getirmek üzere istihdam edilmesi gerekliliği düzenlenmiştir.
2. Tebliğ’de Yapılan Önemli Değişiklikler
2.1. Portföy Yönetim Şirketlerinin Başlangıç Sermayesi Artırılmıştır
Değişiklikler Tebliği ile yapılan düzenleme ile portföy yönetim şirketi kuruluş izninin SPK değerlendirmesine girebilmesi için gerekli asgari ödenmiş sermaye tutarı 6.000.000 TL’den 30.000.000 TL’ye çıkarılmıştır.2
18.02.2023 tarihinden evvel kurulmuş ve faaliyet izni almış portföy yönetim şirketleri, sermayeleri 30.000.000-TL’nin altında ise, 30.06.2023 tarihine kadar sermayelerini artırarak mevzuata uyum sağlamak durumundadır.
2.2. Asgari Özsermaye Miktarı Artırılmıştır
Değişiklikler Tebliği ile portföy yönetim şirketlerinin sermaye yeterliliğine ilişkin yükümlülükleri artırılmıştır. Buna göre, yönetilen portföy büyüklüğü,
– 1.000.000.000 TL’ye kadar olan portföy yönetim şirketinin özsermayesinin asgari 30.000.000 TL,
– 1.000.000.001 TL’den 4.000.000.000 TL’ye kadar olan portföy yönetim şirketinin özsermayesinin asgari 40.000.000 TL,
– 4.000.000.001 TL’den 36.000.000.000 TL’ye kadar olan portföy yönetim şirketinin özsermayesinin asgari 50.000.000-TL ve
– 36.000.000.000 TL’yi aşan portföy yönetim şirketinin özsermayesinin asgari 100.000.000 TL
olması zorunludur.
Yönetilen portföy büyüklüğünün 72.000.000.000 TL’yi aşması halinde, 72.000.000.000 TL’yi aşan tutarın %0,02’si kadar ilave özsermayeye sahip olunması gerekmektedir. Portföy yönetim şirketinin özsermaye tutarının 200.000.000 TL’yi aşması hâlinde ilave özsermaye şartı aranmayacaktır.3
2.3. Asgari Portföy Yöneticisi Sayısı Artırılmıştır
Değişiklikler Tebliği öncesi, kuruluş izninin SPK tarafından değerlendirilebilmesi için yönetilecek kolektif yatırım kuruluşuna göre Kurul tarafından aranılan nitelikleri haiz en az iki portföy yöneticisinin istihdam edilmesi şartı aranmaktaydı.
Yeni düzenleme ile yönetilen portföyün büyüklüğüne göre aranan asgari portföy yöneticisi sayısı farklı olarak öngörülmüştür. Buna göre yönetilen portföy büyüklüğü,
– 1.000.000.000 TL’ye kadar ise en az üç,
– 1.000.000.001 TL’den 4.000.000.000 TL’ye kadar ise en az dört,
– 4.000.000.001 TL’den 36.000.000.000 TL’ye kadar ise en az beş ve
– 36.000.000.000 TL’yi aşmakta ise en az altı
portföy yöneticisi bulunmalıdır.
Bu kapsamda yapılacak yönetilen portföy büyüklüğü hesaplamasında, portföy yönetim şirketinin kurucusu olduğu gayrimenkul ve girişim sermayesi yatırım fonları portföyleri indirim kalemi olarak dikkate alınacaktır.
2.4. İrtibat Bürosu Açabilme İmkânı Getirilmiştir
Tebliğ’de yapılan değişiklik ile portföy yönetim şirketleri şube açabilmelerinin ve banka ve aracı kurumlarla acentelik tesis edebilmelerinin yanı sıra artık yurt içinde veya yurt dışında SPK izni ile irtibat bürosu da açabileceklerdir. Şube açılışlarında daha evvel de gerekli olan SPK izni irtibat büroları için de gerekli olacaktır.
İrtibat büroları personeli ile ilgili değişiklikler ile irtibat bürosu adres değişikliklerinin, şube değişikliklerinde olduğu gibi Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’ne bildirilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca, şubelerin yanı sıra irtibat bürolarının açılmasına ilişkin SPK izinlerinin de Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda yayınlanacağı öngörülmüştür. Yurt dışında irtibat bürosu açılmasına ilişkin SPK izninin ayrıca ticaret siciline tescilini takiben ilgili portföy yönetim şirketinin internet sitesinde yayınlanacağı düzenlenmiştir.
2.5. Dışarıdan Alınabilecek Hizmetler ile İlgili Farklı Esaslar Kabul Edilmiştir
Tebliğ’de portföy yönetim şirketlerinin faaliyetleri sırasında teftiş hizmeti, iç kontrol hizmeti, araştırma hizmeti ve fon hizmet birimi hizmeti ile risk yönetimi sistemi ve bilgi sistemlerine ilişkin hizmetleri dışarıdan temin edebileceği düzenlemesi güncellenmiş ve farklı hizmet kalemleri için farklı esaslar öngörülmüştür. Bazı hizmetlerin alınabileceği kişi ve kurumlar, yönetilen fonun büyüklüğüne göre sınırlandırılmıştır.
2.6. Portföy Yönetim Şirket Paylarını Devralan Kişilerde Aranılan Şartlar Genişletilmiştir
Tebliğ’de yapılan değişiklik uyarınca portföy yönetim şirketi paylarını devralacak gerçek ve tüzel kişilerde, kurucular için aranan şartlar aranacaktır. Bununla birlikte, pay devralan kişilerin önemli etkiye sahip ortak olmaları veya yurt dışında yerleşik önemli etkiye sahip ortak olmaları hâllerinde aranan şartlar değişmemiştir.
________________
Yukarıda anılan hususlar, ilgili konuların genel bir değerlendirmesidir ve hukuki mütalaa niteliğinde değildir. Her durum ayrıca incelenerek, kendi özellikleri çerçevesinde değerlendirilmeli, hukuki yapı buna göre tertip edilmelidir.
Konuyla ilgili sorularınıza Av. Kerem Turunç ([email protected]), Av. İltem Dokurlar ([email protected]), Av. Naz Esen ([email protected]) ve Av. Övgü Kopal ([email protected]) memnuniyetle cevap verecektir.
__________
[1] Değişiklikler Tebliği’nin tam metnine buradan, Tebliğ’in tam metnine ise buradan ulaşabilirsiniz.
[2] Yeni asgari sermaye tutarı SPK’nın 29.12.2022 tarihli ve 77/1900 sayılı kararı uyarınca 2023 senesi için açıklanan yeniden değerleme tutarına eşittir. Böylece yeniden değerleme tutarı doğrudan Tebliğ’e işlenmiştir.
[3] Yeni asgari özsermaye miktarları SPK’nın 29.12.2022 tarihli ve 77/1900 sayılı kararı uyarınca 2023 senesi için açıklanan yeniden değerleme tutarlarına eşittir. Böylece ilgili yeniden değerleme tutarları doğrudan Tebliğ’e işlenmiştir.
Bu bilgi notunun PDF hâline buradan ulaşabilirsiniz.